Wat is de R-waarde (R-value) van een slaapmat?

Toen wij op zoek gingen naar nieuwe slaapmatjes, werd steeds de R-waarde (R-value) van de slaapmat genoemd. We hebben daarom eens nagezocht waarom deze waarde bij alle goede slaapsystemen genoemd wordt. Daarbij kwamen we tot de volgende conclusie:

Simpel gezegd is de R-waarde, of R-value, de thermische weerstandswaarde van een product. Met een hoge R-waarde blijft de warme kant van de slaapmat warm, en de koude kant koud en vloeit er heel weinig warmte van de warme zijde naar de koude. Een goede slaapmat zorgt dus voor een thermische barrière waardoor de warmte die je lichaam genereert niet snel verloren gaat naar de koudere ondergrond.

In de zomer zorgt een hoge R-waarde van een slaapsysteem er niet voor dat je het te warm krijgt, maar zorgt het voor een grotere thermische barrière tussen jou en de grond. In de winter is dit heel belangrijk, omdat je lichaamswarmte dan niet verloren gaat naar de grond.

Als je een slaapmat met de juiste R-waarde hebt, zorgt dit ervoor dat je comfortabel en warm de nacht door komt zodat je die extra energie overdag kan gebruiken tijdens je wandeling.

Daarom is het verstandig goed na te denken over welke slaapmat je gaat aanschaffen als onderdeel van je slaapsysteem. Ja, je slaapmat alleen zorgt niet voor een heerlijke nachtrust.

Een goed samengesteld slaapsysteem hoeft niet veel te kosten en kan er toch voor zorgen dat je ‘s nachts goed kan slapen. Wat heb je nog meer nodig voor je perfecte slaapsysteem? Bekijk onze revolutionaire samenstelling die je helpt om gewicht en geld te besparen. 

Wat is het nut van een slaapmat?

Misschien denk je dat een slaapmat er alleen voor zorgt dat je de takjes en stenen minder gaat voelen, maar de echte functie van een slaapmat is veel meer dan dat. Het zorgt ervoor dat je lichaam thermisch geïsoleerd blijft van de koude ondergrond.

Een goede slaapmat zorgt er samen met je slaapzak voor dat je ‘s nachts warm blijft. Een slaapzak zorgt ervoor dat je geen warmte afgeeft aan de lucht om je heen en de slaapmat zorgt ervoor dat de warmte niet naar de grond afgevoerd wordt. 

Een goede slaapmat met de juiste R-waarde is een belangrijk onderdeel van je slaapsysteem. Doe daarom goed nazoekwerk om jouw complete slaapsysteem samen te stellen, de slaapmat is daar slechts een belangrijk onderdeel van.

Welke R-waarde moet mijn nieuwe slaapmat hebben?

Welke R-waarde jouw slaapmat moet hebben is afhankelijk van wanneer je hem voornamelijk wilt gaan gebruiken en of je een koude of warme slaper bent.

Als je van plan bent de slaapmat alleen in warme omstandigheden te gebruiken zoals in de meeste zomers, dan heb je aan een R-waarde van 0 tot 2 meer dan voldoende.

Voor een 3 seizoenen slaapmat moet je toch kijken naar een slaapmat met een R-waarde van 2 tot minimaal 4 en voor de winter is het verstandig om een slaapmat aan te schaffen met een R-waarde van boven de 4, zelfs misschien boven de 5. 

Voor vrouwen en koude slapers raden we aan om een R-waarde van 1 toe te voegen aan de bovenstaande richtlijn voor het uitkiezen van de juiste slaapmat.

Natuurlijk is lekker warm slapen op je kampeertrip belangrijk, maar je wilt ook letten ook op het gewicht, het comfort, hoe klein je hem kan inpakken en hoe stevig je slaapmat is als je een slaapmat koopt voor je volgende meerdaagse lange afstandswandeling.

Ben je opzoek naar een nieuw slaapmatje, bekijk onze review van beste slaapmatjes van 2021 hier.

Ik weet de R-waarde van mijn slaapsysteem niet, is dat erg?

Het belangrijkste is dat je ‘s nachts comfortabel en warm slaapt. Of je nu een slaapmat hebt met een hoge R-waarde of geen R-waarde, dat maakt dan niet zo heel veel uit.

Het is vooral belangrijk tijdens extreme omstandigheden dat je op je slaapmat kunt vertrouwen voor voldoende warmte ‘s nachts. Soms staat de temperatuur die voor de slaapmat geschikt is aangegeven.

Als dit niet het geval is kan het misschien gaan om een goedkopere slaapmat. Maar ook een goedkopere slaapmat kan voldoende comfort bieden tijdens het slapen.

Sommige slaapmat fabrikanten geven geen R-waarde maar een minimale temperatuur aan waarbij de mat warm genoeg zou moeten zijn. Dit is natuurlijk een rekbaar begrip, maar dit kan je ook een idee geven als je een slaapmat zoekt. 

Er zijn heel wat slaapmat fabrikanten die het testen van een slaapmat te duur vinden en daarom er geen R-waarde bij hebben staan.

Dit wil niet perse zeggen dat de slaapmat niet geschikt is voor koudere nachten, of dat de kwaliteit minder is dan de welgeteste matjes. Als het niet heel belangrijk is om de R-waarde voor jouw mat te weten kan dit soms een goedkopere optie zijn. 

Mocht je nu wel op zoek gaan naar een nieuwe slaapmat, zoek dan een model uit met een R-waarde die jij persoonlijk nodig hebt voor je volgende kampeertrip en of wandelingen.  

Hoe kan ik de huidige R-waarde van mijn slaapsysteem verbeteren?

Je kunt de R-waarde van je slaapsysteem zeker verbeteren. Natuurlijk is het goed om een slaapmat aan te schaffen die geschikt is voor de meeste kampeertrips die je gaat doen.

Een slaapmat met een lagere R-waarde is vaak lichter en iets goedkoper. Daarom kiezen vele wandelaars voor een slaapmat met een R-waarde die geschikt is voor zomer of 3 seizoenen, mocht je dan toch een keer een koudere wandeling of kampeertocht willen plannen dan kun je je huidige R-waarde van je slaapmat zeker iets verhogen door een aantal simpele tips.

De volgende items kun je onder je huidige slaapmat leggen om de R-waarde iets te verhogen:

Als je dus geen slaapmat voor elk seizoen wilt aanschaffen is het verstandig om een slaapmat met een geschikte R-waarde te vinden.

Mocht je toch een hogere R-waarde nodig hebben voor je volgende avontuur dan kun je dit het beste berekenen door de R-waarde van een eventueel goedkopere schuim slaapmat bij de R-waarde van je huidige slaapmat op te tellen om de nieuwe R-waarde te berekenen.

Stel je hebt bijvoorbeeld een Therm-a-Rest NeoAir UberLite slaapmat aangeschaft die je gebruikt voor bijna alle wandelingen.

Deze slaapmat heeft een waarde van 2,3, maar voor je volgende wandeling, die waarschijnlijk koudere nachten heeft, wil je een waarde hebben die minstens 4 is.

Dan kun je een Therm-a-Rest RidgeRest SOLite meenemen en onder je huidige slaapmat leggen. Deze slaapmat heeft een R-waarde van 2.1. De twee slaapmatten samen hebben dan een R-waarde van 4.4, genoeg voor jouw volgende avontuur!

Als je een slaapmat hebt zonder R-waarde en een extra item onder je slaapmat wilt leggen waar je de R-waarde niet van weet, kun je wel eens bedrogen uitkomen in koude omstandigheden. Daarom is het verstandig om materiaal te kopen waarmee je zeker bent van warme nachten tijdens je avontuur.

Hoe wordt de R-waarde van een slaapmat getest?

Sinds 2020 is er een standaard voor het testen van een slaapmat. De slaapmat wordt tussen twee platen gedrukt, een warme plaat (35℃) welke de lichaamstemperatuur nabootst en een koude plaat (5℃) die een koude ondergrond nabootst.

Nu wordt 4 uur lang bijgehouden hoeveel energie de bovenste plaat gebruikt om op 35℃ te blijven. Als de plaat dus weinig energie verbruikt heeft de slaapmat dus een hoge isolerende waarde, of te wel R-waarde. Wordt er veel energie gebruikt dan heeft de slaapmat dus een lage R-waarde. 

De nieuwe R-waarde teststandaard die sinds dit jaar gebruikt gaat worden, heet de ASTM3340-18 standaard. Dit betekent dat de waarden vanaf dit jaar zeer goed te vergelijken zijn omdat elke slaapmatproducent de slaapmat een R-waarde moet geven die tot stand gekomen is door middel van deze test.